نویسنده: سید مصطفی سعیدی ، روزنامه نگار و استاد دانشگاه
مقدمه
برنامه های آموزشی و آنهم اگر در بیرون از کشور برای کسی میسر شود،
مفاد چند بعُدی در پی می داشته باشد. معرفی با چهره های جدید و دوستان متعدد،
آموختن از پروفیسوران و استادان نخبه، آشنا شدن با آموزش های نوین و برابر با
معیارهای جهانی، آشنایی با توسعه و پیشرفت های صورت گرفته در بیرون از کشور و به همین گونه ده ها مورد مثبت و
مهم دیگر.
در این نوشته خواستم، خواننده گان عزیز ماهنامه
پیام جوان را با آموخته هایم از جریان برنامه آموزشی شش ماهه رهبری، پروژه سازی،
تیم سازی، بودجه سازی... که توسط موسسه آموزشی و پژوهشی ملل متحد(UNITAR) راه اندازی گردیده بود. افزون بر
اشتراک بالاتر از 50 تن از کادرهای جوان و نخبه از نهادهای مختلف دولتی، نهادهای
مربوط سازمان ملل متحد، انجوهای بزرگ و نهادهای مدنی، من نیز شامل برنامه مذکور
بودم.
این برنامه در ماه جوزای سال جاری شمسی آغاز و در
ماه عقرب ختم گردید و در کنار اینکه این برنامه دو سفر آموزشی در شهرهای ابوظبی
امارات متحده عرب و هیروشیمای جاپان داشت، چندین کارگاه آموزشی خیلی موثر در کابل
و ده ها ویدیو کنفرانس دیگر نیز در کابل دایر گردید.
پروفسیوران شناخته شده از کشورهای امریکا،
کانادا، آسترالیا، سنگاپور، جاپان، نیپال، پاکستان و هند به حیث آموزگاران و تسهیل
کننده گان شامل این برنامه بودند. با این حال آموخته ها و یافته های من از این
برنامه خیلی موارد را در بر می گیرد ولی با آنهم چند نکته مهم و اساسی آنرا خدمت
شما عزیزان بنویسم.
1.
آموختن شیوه های نوین رهبری
آموختن شیوه های نوین رهبری، صفات و ویژه گی های
رهبر به صورت اساسی و همه جانبه مورد بحث قرار گرفت و آنچه جالب بود، چندین بازهای
گروهی در زمینه رهبری بود. در صورت انجام نیافتن این بازی ها، تمام اعضای گروه درک
می کردند که مشکل اساسی در کجا بود، انتخاب یا ظهور رهبر و پیروی از آن چقدر گروه
را در راه رسیدن به هدف کمک می کند.
2.
آشنایی با شیوه های معاصر و مُدرن مفاهمه و اینکه بالاتر از 90 درصد مدیریت تغییر را
مفاهمه مثبت تشکیل میدهد. در واقع زیادتر کاستی ها و مشکلات که امروزه دامنگیر
اداره و سازمان ما گردیده است همان نبود تغییرات مثبت در مدیریت و رهبری در سطوح
مختلف می باشد که در آن مفاهمه خیلی ضعیف است. اگر در مفاهمه دقت صورت گیرد، جوانب
مختلف مفاهمه به صورت جدی در نظر گرفته شده و مدیریت تغییر را به صورت گسترده و
همه جانبه تطبیق نمایم. با این وصف اگر در رهبری و مدیریت کلان ارکان اساسی مفاهمه
موثر در نظر گرفته شود، نتایج خوب معقول را در پی داشته و اهداف به صورت درست به
دست می آید.
3.
آموزش های نوین
یکی از دیگر ویژه گی های خوب این دور آموزشی،
آموزش های نوین و مواد آموزشی مُدرن توام با برنامه های عملی بود. استادان و
پرفسیوران این برنامه با تهیه نمودن مواد درسی خیلی جدید و ارائه آن به صورت عالی
و جدی و بحث های مشترک توسط استادان و اشتراک کننده گان از ویژه گی های عالی و خوب
این برنامه بود که می توان روش های آموخته شده را در میان دانشگاه ها و موسسات
آموزشی و تعلیمی کشور گسترش داد.
4.
هیروشیمای جاپان، شهر صلح
یکی از آموخته های مهم دیگر مان، بازدید از
اماکن تاریخی و مقالات با مسوولان حکومتی، دانشجویان و جوانان جاپانی بود. شهر
هیروشیما که در سال 1945 توسط امریکا با
به دو بم اتمی( پسر کوچک و مرد چاق) به ویرانه تبدیل شده بود و تا چندین
سال اثری از نموی زنده جانها در آن دیده نمی شد، بعد از گذشت 70 سال به شهر
پیشرفته، آباد، زیبا و بلاخره شهر صلح تبدیل گردیده است. در ملاقاتی که با
دانشجویان جاپانی داشتم، دریافتم که جوانان آن کشور تا چه اندازه برای کشور، مردم،
توسعه و صلح متعهد اند. همین تعهد مردم آن کشور به ویژه جوانان جاپان بود که
هیروشیما به زیباترین شکل در آمده و از سوی جهانیان لقب شهر صلح را به خود گرفته
است.
5.
موزیم صلح هیروشیما
حمله ی اتمی بالای شهر هیروشیما جاپان در سال
1945 بوسیله امریکا به صورت همه جانبه در موزیم صلح هیروشیما به تصویر کشیده شده
است. بازمانده های اسباب، لوازم و ... از آن زمان و نیز ترسیم و به تصویر کشیدن
شدت جنگ و خشونت و دیزاین داخل محوطه
موزیم به صورت بسیار هنرمندانه آن، هر انسان را با درک را به کندوکاو وا می دارد
تا در زمینه به صورت جدی و همه جانبه مطالعه نماید.
برای من، دیدن چنین موزیمی گرچند تاسف بار و درد
آور بود، اما به ابتکار و زنده نگهداشتن این رویداد بزرگ تاریخی برای نسل های
امروزی و بعدی جاپان به مثابه تاریخ زنده و نیز بریا دقت در برنامه ریزی های آینده
و تعین مسیر سیاسی- اقتصادی جدید توسط رهبران و سیاست مداران آن کشور، کار ستودنی
بود و بی نظیر پنداشته می شود.
6.
مردم جاپان و قانون مداری
در این شکی نیست زمانی که می خواهیم کشور مرفه،
توسعه یافته و قانونمند داشته باشیم و به سوی حکومتداری خوب برویم، نباید نقش مردم
را نادیده بگیریم. این مردم، ملت ها و توده ها اند که همگام با دولتمردان و رهبران
خود، کشور را می سازند. مردم وملت ها اند
که دولت را مسیر میدهند و از اعمال منفی و مسیر غلط آن جلوگیری می نمایند. این بحث
را به صورت واضح در جاپان به چشم و سر دیدم. مردم شریف جاپان که نفوس شان حدود 130
میلیون می شود، با انعطاف پذیری خیلی زیاد و با احترام متقابل، سخت طرفدار حاکمیت
قانون بوده و از موضوعات اندک و کوچک شروع تا مسایل بزرگ ملی در حمایت از نهادهای
دولتی خویش قرار داشته و نظم خاص و کلی را در هر گوشه و کنار شهر می توان به وضوح
دید.
از رعایت اشاره ی ترافیکی تا نظم شهری، تا پاک
نگهداشتن محیط زیست، تا احترام به یکدیگر و تا مبارزه ی جدی و همه جانبه در برابر
فساد اداری و ... را می توان از نمونه های بارز شهروندان جاپان قلمداد کرد. همین
احساس نیک، احترام به قانون، دوستی و همدلی، تلاش و تعهد، ساده گرایی و پشت پا زدن
به تشریفات و تجملگرایی بیش از حد باعث گردیده که آنها در نهایت توسعه، آرامش،
آسوده گی و صلح زنده گی نمایند.
7.
مدیریت را از کجا شروع کنیم؟
در کتاب های مدیریت در این راستا مطالعه کرده
بودم، اما در سفر جاپان به وضاحت دیده شد که هر شهروند وقتی تغییر را از خود شروع
کند و به آن باورمند باشد و آنرا در صدر امور مربوطه ی خود قرار دهد، می توان
تغییر بنیادی را در سطوح مختلف دولتداری و حکومتداری تجربه کرد. مردم جاپان از
جوان تا بزرگ و از زن تا مرد، همه به مثابه ی یک ملت واحد و یکپارچه لذاب توسعه،
انکشاف و تغییر مثبت درکشور شان تلاش می کنند و هیچکس دیده نشد که منافع ملی و عام
را فدای منافع فردی و شخصی خود کند. نتیجه بحث این می شود که پس از اینکه از سوی
دولتمردان و رهبران یک کشور بستر های تغییر هموار می شود و فضا مساعد گردد، ملت
همه باهم مانند یک تن واحد، تغییر و توسعه را باور کنند و در راه تطبیق آن سعی و
تلاش نمایند. در غیر آن دردی هم دوا نمی شود، بلکه بالای زخم های گذشته تیزآب
پاشیده خواهد شد.
نتیجه گیری
بعد از تحلیل این مقاله کوتاه به این نتیجه می
رسیم که هرگاه ما بسوی توسعه، انکشاف، تغییر و بهبود حرکت می کنیم، بایستی به صورت
دانشگاهی به قضایا برخورد صورت گرفته و از تحلیل های واهی، میان تهی و آماتورانه
پرهیز کنیم. دیگر اینکه مدیریت تغییر را از مفاهمه موثر آغاز و با باورمند ساختن همگانی به تغییر این مسیر
پرخم و پیچ را طی نماییم.
حاکمیت قانون، مبارزه با فساد، قانون مداری، نوع
دوستی، حرکت به سوی حکومتداری خوب، نقش دادن به جوانان در پروسه های کلان ملی،
حمایت دولت و برنامه های عام المنفعه ی آن توسط ملی و بلاخره ترجیج ندادن منافع
شخصی و فردی بر منافع عامه و ملی از مواردیست که اگر جدی پنداشته شود، می توانیم
به اهداف بزرگ و مترقی زودتر برسیم. در این راستا مطالعه تجربه کشورهای چون جاپان،
سنگاپور، مالیزیا و ... خیلی مهم و ارزنده پنداشته می شود.
وضع جوانان وطن !
