استفاده ی موثر از شبکه های اجتماعی

سید مصطفی سعیدی، روزنامه نگار و استاد دانشگاه

امروزه شبکه های اجتماعی یکی از پرکاربرد ترین پدیده ها در سطح جهان بوده و تاثیر جدی، مستقیم و موثر  در شکل گیری افکار و ذهنیت های فردی و جمعی دارد. این پدیده می تواند پیامد های خوب و مثبت و نیز زیان های منفی و خطرناک را در پی دارد. بناً بایستی به صورت روش مند و موثر مورد استفاده قرار گیرد. 

دادخواهی های مدنی، افشای جنایت کاران، سوء استفاده ها، رسیدن به حقوق شهروندی و تامین عدالت می تواند از پیامد های مفید این پدیده باشد. به همین گونه فربه ساختن مسایل زبانی و تفرقه افگنی ها، ضیاع وقت، سد واقع شدن به مطالعه، تحقیق و رفتن به سوی پرتگاه فساد اخلاقی و ... می تواند از زیان های خطرناک این پدیده به شمار آید.

به هر روی امروزه استفاده از شبکه های اجتماعی به ویژه فیس بوک برای تحقق ارتباطات خیلی مهم پنداشته شده و بشریت و اقشار و طیف های گوناگون انسان ها از آن گزیری ندارد. از اینرو باید هر جامعه با در نظرداشت موقعیت های اجتماعی انسان های همان جامعه یک سری هنجارها و شاخص های موثر استفاده برای کاربران را ایجاد و تدوین نماید.

اطلاع رسانی دقیق و به موقع و به روز رسانی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ادبی، هنری، اقتصادی و ورزشی و گام به گام روز و زمان خود را عیار ساختن از مفیدیت های این پدیده است. ولی اگر از آن به صورت افراطی و بلا وقفه و بدون قید و شرط و به گونه ی احتیاط مورد کاربرد قرار گیرد، در آن صورت سلامت فردی، خانواده گی و محیطی جدآ صدمه دیده و انسان را در دراز مدت، احساساتی، بی پروا، تنبل و فاقد تفکر جدی و ابتکار عمل به بار می آورد.

در اینجا برخی موارد ضروری را برای نهادمند شدن کاربرد شبکه های اجتماعی به ویژه فیس بوک، به خصوص برای نوجوانان و جوانان پیشنهاد می کنیم:

1-     تعیین حدود و ثغور و زمان بندی استفاده از شبکه های اجتماعی،

2-     تعیین و تثبیت خطوط قرمز برای نشر و پخش مطالب.

3-     ترسیم مشی ارزشی و عبور نکردن از این ارزش ها در موقع نگارش مطلب، ارایه ی نظریات و ...

4-     تدوین کود اخلاقی و ترسیم فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی و تعمیم بخشیدن آن.

5-     اولویت دادن به مسایل علمی، دانش روز، مسایل ملی، اخلاقی و تربیتی.

6-     استفاده ی مناسب و در زمان و مکان های معین از شبکه ها.

7-     تجاوز نکردن در حریم خصوصی دیگران.

8-     عدم سوء استفاده از شبکه های اجتماعی به منظور موارد شخصی، قومی و ...

9-     سیاسی نه ساختن مسایل روز و دخالت نکردن در امور و نوشته های دیگران.

10- ترویج فرهنگ تسامح و تساهل و همدیگر پذیری و اجتناب از ترویج فرهنگ خشونت.

11- خبر رسانی به موقع و تقویت ارتباطات موثر.

12- ترویج فرهنگ آموزش و جلوگیری از افراطیت و ستیز.

13- جا دادن مطالعه و پژوهش در تقسیم اوقات روزمره و دوری از اعتیاد رسانه های اجتماعی.

14- کمک در راستای شناسایی هویت ملی و منافع ملی کشور.

15- پرهیز از هرنوع سوء استفاده، دشنام و هرزه گویی ها.

16- معرفی شخصیت های مطرح جهان و کشور و کار در عرصه ی تاریخ معاصر کشور با ارایه ی طرح های مفید.

17- پرهیز و اجتناب از هر گونه موضع گیری های مغرضانه و پیشداوری ها.

18- کمک در امر تقویت مردم سالاری و ازادی های مدنی و بیان.

19- دادخواهی برای تحقق عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی و مبارزه در برابر ظلم و تجاوز.

20- جلوگیری از سطحی نگری مسایل و ژرف نگری و مثبت اندیشی.

و ده ها مورد دیگر که کارشناسان و صاحب نظران امور به ویژه روانشناسان و جامعه شناسان در زمینه می توانند، آثار جداگانه تدوین نمایند. پس چه بهتر است که از این پدیده ی مهم و اساسی استفاده ی بهینه نموده و از کاربرد واژه های رکیک و فربه سازی دشمنی ها و بدبینی ها پرهیز نماییم.